رمان علمی تخیلی
در یادداشت «انواع رمان» (+) انواع تقسیم‌بندی‌های رمان را نام بردیم، و بعد از آن درباره ویژگی‌های «رمان پیکارسک» (+) و «رمان گوتیک» (+) و «رمان تاریخی» (+) و «رمان رسالتی» (+) و «رمان روان‌شناختی» (+) و «رمان جریان سیال ذهن» (+) و «رمان وهم و خیال(فانتزی)» (+) نوشتیم، حال به ادامه معرفی انواع رمان می‌پردازیم:
رمان علمی تخیلی Science Fiction
رمان علمی تخیلی، که به رمان «حادثه‌ای» و «فانتزی» شبیه است، جز این‌که در این رمان‌ها سعی می‌شود ماجراها و حوادث داستان جنبه‌ی علمی داشته باشد و از نظر علمی موجه جلوه داده می‌شود، به‌همین دلیل از رمان فانتزی (وهم و خیال) متمایز است، زیرا اساس رمان‌های فانتزی بر پندار و وقایع نامحتمل و غیرواقعی گذاشته می‌شود و رمان‌های علمی تخیلی در ارائه خود بر فرضیات علم متکی است، اما چون موضوعات رمان‌های علمی تخیلی مثل رمان‌های فانتزی با وقایع غیرواقعی و خیالی شکل می‌گیرد و در ضمن از واقعیت زندگی روزمره دور است، رمان علمی تخیلی را به اشتباه جزو گروه رمان‌های فانتزی آورده‌اند.
رمان‌های علمی تخیلی اغلی نگاهی طنزآلود و بدبینانه به زندگی و آینده‌ی بشر دارد و در آن بوروکرات‌های حقیر و نالایق و مردان نظامی بی‌رحم و ماشین‌ها حکم‌فرما و ستمگرند و بشریت خصوصیات انسانی ندارد.
ادگار آلن‌پو اولین بار نوعی از داستان‌های علمی تخیلی را نوشت که از آن‌ها به عنوان رمانس‌های جدید نیز یاد می‌کنند. این نوع داستان‌ها با آثار ژول ورن شیوع یافت، او اولین نویسنده‌ای بود که همّ و کوشش خود را برای نوشتن این نوع داستان به کار بست.
بعدها این نوع از رمان‌نویسی گسترش بسیاری یافت و انواع گوناگونی پیدا کرد. پایه و اساس این رمان علمی تخیلی، بر پیشرفت‌های علمی امروز و پیش‌بینی‌های و حدسیات علمی گذاشته شده.
خصوصیات این رمان‌ها:
- داستان علمی بیان صرف نظریه‌ی علمی نیست.
- در این داستان شرح چگونگی وقوع پدیده‌ها و تبیین رویدادها اهمیت دارد.
- برون‌یابی دستاوردهای علمی و تعمیم آن‌ها
- داستان علمی گریز به ناممکن براساس منطق و امکانات علمی است.
- پدیده‌هایی که در این داستان‌ها شرح داده می‌شوند امکان‌پذیرند، نه آن‌که قطعی یا واقعی باشند.
- داستان علمی پیش‌گویی آینده نیست، هرچند جلوه‌ای از آن را می‌تواند نشان دهد.
نمونه‌ها:
- سفر به اعماق زمین - ژول ورن
- ماشین زمان - اچ. جی. ولز
- سولاریس - استانیسلاو لم
- فارنهایت 451 - ری بردبری
- سلاخ‌خانه شماره‌ی 5 - کورت ونه‌گوت
- آیا اندرویدها خواب گوسفندهای الکتریکی می‌بینند - فیلیپ کی. دیک
- برج - جی. جی. بالارد
- من روبات - ایزاک آسیموف
.
این مطلب با کمک بخش چهارم کتاب «ادبیات داستانی» اثر جمال میرصادقی نوشته شده است.
نظرات