رمان وهم و خیال

در یادداشت «انواع رمان» (+) انواع تقسیم‌بندی‌های رمان را نام بردیم، و بعد از آن درباره ویژگی‌های «رمان پیکارسک» (+) و «رمان گوتیک» (+) و «رمان تاریخی» (+) و «رمان رسالتی» (+) و «رمان روان‌شناختی» (+) و «رمان جریان سیال ذهن» (+) نوشتیم، حال به ادامه معرفی انواع رمان می‌پردازیم:

رمان وهم و خیال Fantasy Novel
رمان وهم و خیال یا فانتزی، رمانی است که در آن معمولا حادثه در جهانی «ناکجاآباد» و غیرواقعی اتفاق می‌افتد، یا در آن شخصیتی غیرواقعی و باورنکردنی ارائه می‌شود. رمان‌های فانتزی شامل اعمال، شخصیت‌ها، صحنه‌ها و چیزهایی می‌شود که در اوضاع و احوال عادی یا در مسیر حوادث معمولی بشر غیرواقعی به‌نظر می‌رسد، به عبارت‌دیگر در این نوع داستان‌ها بیشتر به حوادث و اعمال غیرمحتمل و فرضی توجه می‌شود.
قلمرو رمان فانتزی بسیار وسیع است، از رمان‌های حیرت‌انگیز و باورنکردنی «آلیس در سرزمین عجایب» گرفته تا رمان‌ها آرمانشهری مثل «دنیای قشنگ نو» و رمان‌های علمی‌تخیلی مثل «سفر به مرکز زمین».
رمان فانتزی گاهی فقط به منظور سرگرمی و مشغولیت نوشته شده است و گاهی با بن‌مایه‌ای بسیار جدی. بهترین نمونه‌ی رمان‌های فانتزی، آن‌هایی هستند که این دو ویژگی را توامان در خود داشته باشند. 
در رمان فانتزی جهان‌بینی و فلسفه‌ی خاص یا افکار و اندیشه‌های نویسنده در قالب حوادث و آدم‌هایی ریخته می‌شود که وجودشان نزد ما واقعی و پذیرفتنی نیست. در این رمان‌ها حقایق طبیعی و جسمانی و قوانین زمان و مکان فدای توصیف حیقت والاتری می‌شوند. در واقع نویسنده واقعیت‌های کوچک را زیرپا می‌گذارد تا حقیقتی بزرگ‌تر را نشان دهد. 
رمان فانتزی مضامین علمی و عناصر وحشت را در خود ندارد و مخاطب آن در ابتدا کودکان بودند، اما بسیاری از رمان‌های فانتزی قابلیت ارائه به تمام گروه‌های سنی را دارند. 

نمونه‌ها:

• سفرهای گالیور - جاناتن سوئیفت
• آلیس در سرزمین عجایب - لوئیس کرول
• ارباب حلقه‌ها - جی. آر. آر. تالکین
• هری پاتر - جی. کی. رولینگ
• شبح کریسمس - چارلز دیکنز
• چارلی و کارخانه شکلات سازی - رولد دال
• ترانه یخ و آتش - جورج آر. آر. مارتین

.
این مطلب با کمک بخش چهارم کتاب «ادبیات داستانی» اثر جمال میرصادقی نوشته شده است.